Bu haftaki Divan Buluşmaları konuğu Kıbrıs Türkü Film Yönetmeni ve Yapımcısı Derviş Zaim’di.

Boğaziçi Üniversitesi İşletme bölümünden mezun olan Zaim, ardından Warwick Üniversitesi’nden Kültürel Çalışmalar dalında mastır yapmıştır. 10 film ve bir belgesel yöneten Zaim’in filmleri şunlardır; "Tabutta Rövaşata (1996), Filler ve Çimen (2000), Çamur (2003), Nokta (2008), Devir (2012), Flaşbellek (2020).

Derviş Zaim film yönetmenliğinin yanı sıra Türkiye’de Yunus Nadi Roman Ödülü'nü kazanan “Ares Harikalar Diyarında” (1995) ve “Rüyet” (2019) romanlarının yazarıdır.

Konuşmasının merkezine 10. Uzun metrajlı Flaşbellek filmini alan Zaim, göç olgusundan ve göçmenlerin tecrübelerini aktarma aracı olarak sinema alanını kullanmıştır. Film çekmedeki temel motivasyon kaynağı şahitlik etme boyutu ile bağlantılı olarak çağa, zamana ve coğrafyaya ayna tutmak olduğunu ifade eden Zaim, “Sinemanın görevlerinden bir tanesi de ayna tutmaktır. İnsanların nasıl daha iyi bir insan olabileceklerinin, kendilerine ait insani yolculuklarını tamamlayabilmek için bazı sorular sorabilecekleri veya yanıtlar alabilecekleri bir platformdur.”

Zaim, sinemanın bize kendimizin ne olduğunu hangi arketiplerden doğduğumuzu gösterebilmek için imkanlar yaratan bu platformun önemli olduğunu düşünmektedir.

İlk filmi “Tabutta Rövaşata” filminde; yoksulluk, sınıf meselesini, Filler ve Çimen’de ise; devlet ve mafya, çeşitli illegal gruplar arasındaki karmaşık ilişkiler konu edinmektedir.

Derviş Zaim filmlerinin Gelenek- Tarih meselesine ilişkin olarak sormaya gayret ettiği, biçim ve içerik olarak kendisine olanak sunan işler olduğunu belirtmiştir.

“Devir”, “Balık” ve “Rüya” insanlığın büyük probleminden birisine eğildiği “İnsan ve Doğa” ilişkisinin nasıl olması gerektiği ilişkisine dair soru sorduğu filmlerdir. Suriye ile ilgili ve Suriye’de neler olduğunu merkeze alan Flaşbellek filmi Suriye’de ki halkın neler yaşadığını, kişilerin savaş sürecindeki deneyimleri, insan olmanın ve merhametin ahlaki tartışmaları konu almıştır.

Program, katılımcı ve konukların soru cevap bölümüyle sona erdi.

Divan Buluşmalarına Cengiz Çakmak Konuk Oldu

Divan Buluşmalarının bu haftaki konuğu İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü Başkanı Cengiz Çakmak oldu. 17 Kasım Perşembe günü İstanbul Kitap Kahve’de gerçekleştirilen programın konusu ‘Asrın İkindisindeki Alacakaranlık: Felsefe ve Körleşme’ idi.

Çakmak, konuşmasına öncelikle programın konusunu oluşturan kavramların analizine yer vererek başladı. Analizinde Asr Suresini merkeze alan Çakmak, Asrı okumanın önemini vurgulayarak bu okumanın zamanının alacakaranlığa kalmaksızın başlaması gerektiğini ifade etti. İkindi kavramını, asrın okunmasında önemli bir zaman olarak vurguladı.

Asrı okumak isteyen bakış, herkesin gözü önünde olan ancak herkesçe görülmemiş olanın keşfine yönelme gerekliliğinin farkında olan sorgulayıcı ve körleşmeden arınmış olmalıdır. Bu sebeple, asrın bilinmesi şimdide olanın dikkatli gözleminin bir sonucu olacaktır. Gözlemin nihayetinde geleceğe odaklanarak şimdinin olası sonuçlarını kehanetleştirmeksizin, bugün eyleme geçilebilecek bir düşünüşe tabi tutmak, önem arz etmektedir. Felsefe ise şimdide olana takılı kalmadan geleceği de kehanetleştirmeden düşünmenin imkânlarına sahiptir.

Çakmak, “şişe ve mağara metaforları” aracılığıyla konuyu derinleştirerek sinek metaforu ile ağzı açık bir şişeden dışarı çıkamayan filozofları betimlemektedir. Şişedeki filozoflar, asrın problemleri içerisinde asrın dili ve kavramlarıyla, şimdide olanın bir tekerrürünü sunmaktadır. Çakmak, bu metafordan hareketle neoliberal teknoloji, nihilizm, rölativizm, adalet, hakikat gibi kavramalara yer vererek dinleyicileri eleştirel bir düşünce sürecine davet etmiştir. Sonuç olarak, alışılagelmiş olanın -yani mağaranın- dışına çıkarak adalet ve hakikat kavramlarını aşkınlık fikri temelinde yeniden gündeme getirmek gerektiğini belirten Çakmak, “Amacımız körleşmeyi engellemek olmalıdır” sözleriyle konuşmasını sonlandırdı. Program, katılımcıların katkıları ve sordukları sorulara verilen cevapların ardından son buldu.

Anadolu Platformu tarafından düzenlenen Divan Buluşmaları’nın sekizincisi 23 Haziran Perşembe günü İstanbul Kitap Kahve’de gerçekleştirildi. Buluşmanın bu haftaki konuğu Dr. Öğr. Üyesi Ufuk Uras oldu.

Gerçekleştirilen buluşmada bir konuşma gerçekleştiren Dr. Öğr. Üyesi Uras “Ortak meselelerle uğraşanlar ortak yanıtlar bulabilirler. Ahlaklı siyaset, siyasette araçlarla amaçların uyumunu esas alır. Ahlaklı insan, insanın insanı sömürmediği bir dünya hayalini taşır. Ahlakçılık ise kendi doğrusunu başkasına dayatmayı içerir. Daha önceki tarihler solcular ve sağcılar yatay olarak birbirinden ayrı durumdaydı. Şu an dikey bir ayrım söz konusu. Özgürlük ve otoriterlik olarak iki ayrı kısım var. Solun ve sağın özgürlükçü olanları bir araya geliyor. Solun ve sağın otoriter olanları bir araya geliyor. Kendisiyle yetinenler ve kendisini yenileyenler arasında bir açı farkı oluyor. Türkiye’de sekülerler ve mütedeyyinler, sağcılar ve solcular, Türkler ve Kürtler ortak bir bizde buluşabilir. Çerçevesi belli olduktan sonra kendisini ifade edebilir. Böylelikle yeni bir siyasetnamenin başlangıcı mümkün olur” ifadelerini kullandı.  

Program ikinci kısımda katılımcılardan gelen soruların yanıtlanmasıyla sonlandı.

Anadolu Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanımız Turgay Aldemir ve beraberindeki heyet Hayat Vakfını ziyaret etti.

Beşikçizade tekkesinde bulunan vakıf merkezinde, Hayat Vakfı Başkanı Dr. Ahmet Özdemir ile görüşme yapıldı. Görüşmede Hayat vakfının sürdürdüğü projeler ve Anadolu Federasyonu’nun faaliyetleri hakkında karşılıklı bilgilendirmelerde bulunuldu.

Hayat Vakfında öğrencilere yönelik yapılan faaliyetlerin yanında Anadolu öğrenci birliğinin yetkinlik ve beceri kazandırma etkinliklerine dikkat çekildi.

Divan Buluşmaları Devam Ediyor

Divan Buluşmalarının bu haftaki konuğu Prof. Dr. Bekir Berat Özipek oldu. 21.10.2022 Cuma günü İstanbul Kitap Kahve’de gerçekleştirilen programın konusu ‘Geçmişten Günümüze Göç ve Çok Boyutlu Etkileri’ idi.

Özipek konuşmasına ‘Eski bir hikâyedir yaşanan...’ diyerek başladı;

“İnsanlık tarihi boyunca insanlar çeşitli sebeplerle evlerini, yurtlarını terk ederek başka diyarlara, başka ülkelere savrulmuşlardır. Ve yine insanlık tarihi boyunca, gittikleri yer yerde bazıları insanca davranmıştır onlara, bazıları horlamış, aşağılamış, ezmiş, katletmiştir.

Sığınmacı olmak, dünya üzerinde yaşayan herkesin hayatının bir anında kullanabileceği evrensel bir haktır. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi: Herkesin zulüm altında başka ülkelere sığınma ve sığınma olanaklarından yararlanma hakkı vardır. Sığınmacılık iradi bir durum değildir. İnsanlar evlerinden, ailelerinden, hayatlarından, gündelik ilişkilerinden koparak kitleler hâlinde başka ülkelere, hiç bilmedikleri coğrafyalara gönüllü olarak savrulmazlar.

Sığınmacıları kabul etmek bir lütuf değil ödevdir. Hem ahlaki bir ödevdir, hem doğal /tabii hukuktan, hem evrensel hukuktan, hem de pozitif hukuktan kaynaklanan bir ödev. Adaletin ve ayrımcılığın dili ve klişeleri evrenseldir. Göçmenlere ve sığınmacılara yönelik kalıp yargılar, suçlama biçimleri şaşırtıcı bir benzerlik taşır. Hem de cinselliğin kullanımına varıncaya kadar…”

Özipek konuşmasına daha önceden Türkiye’ye göç eden mültecilerin hikâyelerini ve yerel veya merkezi kurumların yapmış olduğu başarılı ve etkili uygulamalarını aktararak son verdi. Program katılımcıların katkıları ve sorularıyla beraber son buldu.

Düzenli periyotlarla gerçekleştirilen Divan Buluşmaları Prof. Dr. Mehmet Çelik’in katılımıyla İstanbul Kitap Kahve’de gerçekleştirildi.

Moderatörlüğünü Araştırmacı-Yazar Turan Kışlakçı’nın yaptığı programda edebiyat, sanat ve müzik üzerine bir söyleşi gerçekleştirildi. “Aşk, şiir ve bilgelik” kelimelerinin etimolojik kökenine inerek konuşmasına başlayan Çelik, müziğin hem şarkıyı hem türküyü içinde barındırdığını ve coğrafyamızda birçok tarif edilemeyen duygunun türküler ile aktarıldığını dile getirdi.

Bunun yanı sıra Çelik; akıl, zihin ve zekadan bahsederek insanoğlunun hayatı boyunca arayış içerisinde olduğu "hakikat" kavramından bahsetti. Hakikatin dayanılmaz bir gerçekliğe sahip olduğunu ve bu gerçekle yüzleşemeyen insanoğlunun hikmet gerçekliğine sığındığını ve bireyin varlık dünyasından ancak şiir ile çıkabileceğini belirtti. Şiir ile hayata yeniden bağlanabileceğimizi ve şiirin eşya dünyasına karşı başlatılmış bir gerilla hareketi olduğunu söyledi. Şiirin aynı zamanda bu kültür coğrafyasının konuşma biçimi olduğunu dile getirdi.

Program, keman ile eşlik edilen müzik dinletisi ile sona erdi.

Anadolu Platformu tarafından düzenlenen Divan Buluşmaları’nın dokuzuncusu 6 Ekim 2022 Perşembe günü saat 19:00’da İstanbul Kitap Kahve’de gerçekleştirildi. Yeni dönemin ilk buluşmasının konuğu Anadolu Federasyonu Başkanı Turgay Aldemir oldu.   

Moderatörlüğünü Ahmet Turan Koçer’in yaptığı programın konusu 16. Anadolu Buluşması’na da üst başlık olarak belirlenen ‘Dijital Çağ ve Dönüşen Dünya’ oldu. Yapılan takdimin ardından Turgay Aldemir konuşmasına; Anadolu Buluşmaları’nın bizim için ne ifade ettiğine, organizasyon aşamasından konu ve konuşmacı seçimlerinin nasıl yapıldığına, ülkemiz ve dünya gündemine sunulacak katkının önemine, programın interaktif bir şekilde gerçekleştirilmesi için arka plan toplantıları ve özel oturumların planlandığına değinerek başladı.

“Teknolojik gelişmeler son iki yüzyıldır gündemimizde ama son dönemde bu gelişmeler olağanüstü bir hızla ilerlemektedir. Bu hızlı değişimi fark ettiğimiz için konu başlığı olarak bunu belirledik. İnsan aklının uzantısı olarak teknolojide yaşanan bu gelişmeler, insanın üstesinden gelemeyeceği bir durum değildir. Müslümanlar olarak bu gelişmelere kulak tıkayıp tali konularla uğraşmaya devam edersek, bilmeyenlerin bilmediklerinden korktukları gibi biz de teknolojik gelişmelerden korkarız. Bilenler yol alır, bilmeyenler korkar.

Şirketler, kurumlar, düşünce kuruluşları bu alanda çalışmalarını sürdürürken sivil toplum kuruluşlarının bu gelişmelere mesafeli durduklarını görüyoruz. Bugün bazı hocalarımız teknolojinin olumsuzluklarını anlatırken bile, sosyal mecralardan paylaşarak bunu ifade ediyor. Bu durumla yüzleşip merdiven altı düşüncelere alan bırakmamalıyız.

Dijitalleşmeden uzak kaldığımızda ya da karşısında durduğumuzda manipüle edilir hale gelmemiz kaçınılmazdır. Dünyada yalan haber paylaşım oranı %49,50’tur. Türkiye bu konuda dünyada 3. sırada bulunuyor. Yapılan araştırmalarda sosyal medyada yapılan yalan haberlerin doğru haberlerden yedi kat daha hızlı yayıldığı tespit edilmiştir. Bu manipülasyona maruz kalmamak için kurucu değerlerimize bağlı kalarak çözümler üretmeliyiz.

Dijitalleşmeyle birlikte sosyal yapılarda da değişimler yaşanıyor. Bugün dünyanın en zengin insanları listesine baktığımızda yaşlıların isimlerini göremiyoruz. Bu teknolojiyi geliştiren ve dijitalleşmeyi sağlayan gençler listede ilk sıralarda yer alıyor. Şirketler, dijital ortamlardan topladıkları büyük verilerle insanların eğilimlerini, tercih ve alışkanlıklarını kayıt altına alıyor ve bunu analiz edip başka şirketlere pazarlıyor.” diyerek sözlerini tamamlayan Aldemir, programın sonunda katılımcılardan gelen soruları yanıtladı.

Bir sonraki Divan Buluşmaları 21 Ekim 2022 Cuma günü saat 19:00’da Bekir Berat Özipek’in katılımıyla İstanbul Kitap Kahve’de gerçekleştirilecektir.

Divan Buluşmalarının altıncısı 21 Nisan 2022 Perşembe günü Anadolu Platformu gönüllülerinin katıldığı iftar programının ardından İstanbul Kitap Kahve’ de gerçekleşti. Buluşmanın bu haftaki konuğu Anadolu Ajansı eski Genel Müdürü, Gazeteci-Yazar Kemal Öztürk oldu.

Öztürk, Türkiye ve Dünya’daki son dönem gelişmeleri hakkında sunumunu gerçekleştirirken güncel olarak Rusya-Ukrayna arasında yaşanan savaşı değerlendirdi. Konuşmasında ayrıca Avrupa’da yaşanan savaş neticesinde ülkelerin sosyal anlamda ne kadar zayıf olduğunu, acil durumlara müdahale konusundaki yetersizliğinden ötürü ilk aşevi tırının AFAD tarafından gönderildiğini söyledi. Savaşın ölmekte olan Avrupa Birliği’ni yeniden canlandırdığını tekrardan etkin pozisyonuna dönme imkânı elde ettiğini de ekledi. Dünya büyük bir eksen değişimi yaşarken Türkiye’nin diplomatik olarak büyük bir başarı sağladığını ifade ederek sözlerini bitiren Öztürk programın konunda katılımcılardan gelen soruları yanıtladı.